Sarrera
Artikulu hau idaztearen arrazoietako bat, leku askotan kutxeta edo arketen estalkiak egoera txarrean daudela da. Hondoratuta edo zarata gorgarria ateratzen dute trafikoa gainetik pasatzen denean. Herri edo hiri baten barruan bada, eta ia beti horrela izaten da, oso gogaikarria izaten da eta buruhauste handia da bizilagunentzat.
Erregistroko kutxatilek (ikus dezakezu NOLA ENKOFRATU KUTXATILA BAT?) normalean estalki bat behar izaten dute barrura sartzeko. Estalkia jartzean, hainbat indar eta presio jasan beharko dituen elementu bat jartzen ari gara, era guztietako ibilgailuen trafikoa duen bide baten barruan.
Horregatik, elementu hori ondo ziurtatu behar dugu, eta kutxatilaren gorputzari ongi lotu.
Zalantzarik gabe, tapa bat jartzeko modurik onena, estalkia forjatu baten barruan hartzea eta ferrailatu bikoitz batekin inguratzea da, hormigoituz bloke batean, hormigoi indartsu batekin.
Aurreko adibideak, kutxatilak “in situ” eraikitzen direnean funtzionatzen du. Baina putzuak aurrefabrikatuak direnean, afera erabat aldatzen da. Zergatik? Jarraian ikusiko dugu.
Mota guztietako tapak aurki ditzakegu: forma ezberdinak, tamaina ezberdinak eta erresistentzia ezberdinak. Artikulu honetan fundiziozko estalkiei erreparatuko diegu.
Putzu edo kutxatila baten estalkia aukeratzean; haren ezaugarriak, jasan beharko duen pisuaren eta kokalekuaren araberakoak izango dira. Adibidez: ez da gauza bera trafiko astuna duen errepide batean tapa bat jartzea edo belardi batean tapa bat jartzea. Kontuan hartu beharreko ezaugarriak guztiz desberdinak dira.
Jarraian, arretaz aztertuko dugu, eta ikasiko dugu nola izango litzatekeen erabat lotzea eta azken finean jakingo dugu, estalki baten kolokazio zuzena.
Estalkiak edo tapak behar ez bezala jartzearen ondorioz sor daitezkeen arazo nagusiak:
- Arketa- putzuaren ingurua hondoratzea; estalkia kutxeta honen gainean goratuta geratuko da, trafikoarentzat oztopo arriskutsua izanik.
- Estalkiari eusten dion hormigoia haustea, trafikoaren zirkulazioagan arriskua eraginez eta zarata sortuz.
- Estalkia bera haustea, erresistentzia egokia duena ez jartzeagatik, berriro puntu oso arriskutsu bat sortuz.
- Estalkiaren estankotasun-juntura haustea, askatzea edo erortzea eta honen ondorioz, trafikoak zarata egitea.
- Galtzadaren sestran estalkia kotan ondo ez jartzeagatik beheragunea edo goragune bat sortzea.
Erran bezala, erregistro guztiek izan behar dute estalki egokia; tinko jarrita, kutxatilaren gorputzarekin bat egin dezan.
Ezaugarriak. Europako UNE- en- 124 arauak fundiziozko estalkietan ezartzen duenaren arabera, mota desberdinak ikusiko ditugu erresistentziaren ikuspegitik, gutxieneko errefortzu batetik abiatu eta bidearen eskakizunaren arabera erresistentzia gogortuz:
- A-15: oinezkoek eta txirrindulariek bakarrik erabiltzeko eremuak.
- B-125: espaloiak, oinezkoentzako guneak eta antzeko azalerak, aparkatzeko guneak eta autoentzako aparkalekuak.
- C-250: bazterbideen gainean eta kaleetako areketan jarritako estaldura-gailuetarako, gehienez 50 cm galtzadaren barrualderantz eta 20 cm espaloirantz zintarritik neurtuta.
- D-400: errepideetako galtzadak (oinezkoentzako kaleak barne), bazterbide egonkortuak eta mota guztietako ibilgailuentzako aparkalekuak.
- E-600: tonaje handiko ibilgailuak ibiltzen diren guneak, adibidez, kaietako zoladurak.
- F-900: karga oso handiak dituzten eremuak, adibidez, zoladurak aireportuetan.
Tapa mota kargen erresistentziaren araberakoa da. Normalean, zenbat eta erresistentzia handiagoa izan, orduan eta indargarri gehiago ditu eta astunagoa da jartzerakoan.
Kolokazioa.
Puntu garrantzitsuak:
- Estalkia jarriko diogun kutxatilaren zanga eta ingurua ondo betetzea eta trinkotzea. HODIEN KOLOKAZIO EGOKIA aurki dezakezu.
- Estalkiaren eta kutxatilaren gorputzaren arteko lotura eta berme irmoa.
- Tapa egokia aukeratzea.
- Taparen ingurua ferrallatzea.
- Estalkiak jasango duen hormigoiaren erresistentzia.
Esan bezala, oso garrantzitsua da betelan mailakatua eta trinkotzea geruzaz geruza egitea. Putzuaren gailurrean kono bat dugu, akabera-kota baino 20 edo 25 cm baxuago geratuko gara, azpiko aroekin jokatuz lortuko dugu altuera horretara egokitzea.
Estalki baten konponketa egiteko aukera ere badago. Kasu horretan, 2 × 2 m-ko lauki bat moztuko dugu tapa inguratuz, eta xehetuko dugu. 30 cm-ko sakonerako laukia induskatuz eta putzua garbituko dugu, beti erortzen baita hondakinen bat. Putzuaren ingurua zanpatzen dugu, behar izanez gero, igel zanpatzaile txiki batekin, oinarri sendo bat sortuz.
Behin lan horiek amaituta, tapa jarriko dugu: Kordel batzuk jarriko ditugu akabera-kotan, taparen altuera adierazi diezaguten. Normalean jartzen ditugun estalki zirkularrak D-400 modelokoak dira, mota guztietako ibilgailuen trafikorako egokiak bait dira.
Garrantzitsua da trafikoaren aldeko noranzkoan jartzea, hau da, estalkia trafikoaren norabidearen aurka irekitzea eta alde ixtea. Horrela, trafikoa gainetik pasatzen denean, estalkia ixteko joera izaten du. Eskuineko erreian jartzen badugu, noranzko batean joango da, eta ezkerreko erreian kontrako noranzkoan.
Itzul gaitezen kolokaziora: Markoa konoaren gainean jarri eta estalki zirkularren markoek ekartzen dituzten zuloak markatuko ditugu. Markoa kendu eta zulatuko dugu hiru puntutan, 20 mm-ko brokaren bidez, barautsa gutxienez 20 cm-ko sakoneran sartuko dugu.
Zuloak amaitutakoan, aire-konpresore batekin garbitzen ditugu. Ondoren, 16-ko barila roskatu bat sartuko dugu, neurrira mozteko eta estalkiaren goiko kota gainditu gabe. Hiru puntutan gauza bera egingo dugu.
Orain zuloetan lehortze azkarreko erretxina indartsu bat ematen dugu, burdin roskatuak sartzeko. Lehortzen utziko dugu. Fraguatzea ia bat-batekoa da, giro-tenperatura altua bada. Jarraian, markoaren lodiera neurtzen dugu kordeletik, eta errotuladore batekin markatzen dugu hiru burdinetan.
Beheko tuerkak marketan jarriko ditugu, gainean arandela bat dutela. Markoa burdinetarako dituen zuloetatik sartuko dugu. Goiko arandelak eta tuerkak jarri eta altuerak kordelean egiaztatuko ditugu. Ondo erregulatzen dugu altuera eta gogor estutzen ditugu tuerka guztiak.
Barneko enkofratua egiteko, PVCzko 600 mm-ko hodiko piezak moztuko ditugu, 30 cm ingurukoak. Ebaki bat emango diogu erditik, bisagra efektua izan dezan eta ireki eta ixteko modukoa izan dadin (enkofratu eta desenkofratu egiteko).
Pieza horiek hainbat obretarako prestatuta izaten ditugu, behin eta berriz berrerabili ahal izateko. Pieza ebaki dugun lekutik markoa barrualdetik itsatsi arte irekiko dugu, eta tako bat jarriko diogu enkofratua bere lekuan eusteko hormigoiztatzean.
Orain, geruza bikoitzeko ferrallatze bat egingo dugu, 15 cm-tik behin 12 mm-ko burdinekin, burdin-sarearekin barruan estalkia hartuz. Horrela, hormigoia botatzeko prest geratzen da.
Zikinkeria-hondarrak garbitu eta HA-35 hormigoi gogorra bota dugu. 5 cm beherago utziko dugu, gero aglomeratu behar badugu edo hormigoi berarekin amaitu behar badugu, hormigoi berarekin txukunduko dugu, hori bada adierazi diguten akabera.
Azkenik, hurrengo egunean deskofratu eta akatsak txukunduko ditugu. Komeni da 7 egunez fraguatzen egotea, trafikoa gainetik sartu aurretik.
Eskerrik asko eta ongi izan.
