Azaleko argazkia: Anastasia Zhenina.
Sarrera
Bistako adreilua eraikinaren kanpoaldean eta barnealdean estaldurarik gabe jartzeko egiten adreilua da. Erabilitako materialen eta gehigarrien araberako tamaina eta kolore desberdinetakoak izan daitezke. Egitura-funtzioaz gain, dekorazio-funtzioa ere izan dezake. Hiru aurpegi dituzte (kantu bat eta bi testa), bereziki lauak eta leunak, agerian geratzen diren aurpegiak baitira. (Wikipedia)
Denboran iraunkorra da. Mantentze lan gutxi duen materiala da, bere masa handia duenez, isolamendu akustikorako propietate onak ditu. Gaur egungo teknologiak bistako adreiluzko panelak egiteko aukera ematen du. Panelak tailerrean egiten dira eta obran ahokatzen dira, jasotzeko makineria erabiliz.
Bistako adreilu motak:
- Adreilu erregogorra: tximinietan eta labeetan erabiltzen dena.
- Adreilu esmaltatua: aurpegiak koloretan esmaltatuta ditu, apaingarriak direlako.
- Adreilu landatua: pieza ez da laukizuzena, moldurak egitea ahalbidetzen duen forma batekin moldekatua baizik.
Hainbat neurritako bistako adreiluak izan ditzakegu:
20x10x04 cm.
24x12x05 cm.
20x10x03 cm.
Eta abar.
Kolokazioa.
Lehenik eta behin, hormigoizko oinarri erabat horizontal bat botako dugu, eraiki behar dugun horma karabistakoaren zapata izan dadin. Lodiera, zabalera eta armatua horma horri emango diogun altueraren araberakoak izango dira.
Hormigoizko egitura bati tinko lotuta dagoen profil metaliko baten gainean ere jarri ohi da.
Ezer baino lehen, jarri beharreko adreiluaren luzera kalkulatzen dugu, ilara adreilu oso batekin koadratu eta amaitzeko. Adreiluaren luzera gehi zentimetro bateko juntura emanez. Tirada luze batzuk ditugunean, elkarren arteko junturak murriztu edo handitu ditzakegu, luzera guztia txukun egokitzeko. Beraz, arkatzarekin zolatan juntura guztiak markatzen ditugu.
Behin gure hormaren zola prest dugunean, maistrak jartzen hasiko gara. Maistrei ahalik eta traba gutxien egiteko moduan eusten diegu. Erregela metalikoak, taulak edo kaiko erregelak izan daitezke.
Maistrak jarrita ditugunean, adreilu ilara bakoitzaren akabera-lerroak markatuko ditugu. Adreilurik ohikoenak 5 cm inguruko lodiera izan ohi du, eta, beraz, guk adreilu hori hartuko dugu adibide gisa.
Adreilu ilara bakoitzaren akabera altuerak arkatzarekin markatuko ditugu, esan dugun bezala. 6 cm-ra hasiko gara lurretik edo zolatatik, modu erabat horizontalean. Adreiluaren 5 cm gehi 1 cm-ko juntura. Horrela, jarritako erregeletan 6 cm-tik behin jarriko ditugun ilara guztiak markatzen jarraituko dugu. Azkenik, markatik markara kordel fin bat jarriko dugu lehen lerroan.
Porlanezko mortero bat egiten dugu hondar finarekin. Ez du oso gogor edo bigunegi egon behar. Masa homogeneoa eta erraz lantzeko modukoa izan behar du.
Lehenengo lerroan, morteroa paleta batekin aplikatuko dugu, 4 edo 5 adreilu jartzeko adina. Gehiago ez hasieran, morteroa fraguatzen hasten delako, itsastea eta enrasatzea zailduz. Aplikazioa eta kolokazioaren arteko oreka hartuz joango gara pixkanaka. Lehenengo adreiluak kordelean jarriko ditugu, paletarekin adreilua poliki jo eta sokan parekatu arte. Adreiluen arteko junturak etengabe zaintzen ditugu, markatu dugunarekin bat datozen ikusteko. Lehenengo ilara amaitzean, kordela bigarrenera aldatuko dugu.
Adreilu erdiarekin edo eskin batean hasiko gara, juntura erdian gera dadin. Morteroa aplikatzean, aurreko ilarako junturak beteko ditugu, hurrengo ilararako oinarria botatzeaz gain. Horrela osatzen dugu bistako horma, urratsez urrats.
Zati bat jarrita daukagunean eta morteroaren fraguatzea egokia denean, junturak burdin batekin konpontzen ditugu, mortero-soberakina kendu eta adreiluetan zikindutakoa garbituz.
Sistematikoki kolokatzen jarraitzen dugu, operazioa etengabe errepikatuz, deskribatutako fase guztietan gure arretari eutsiz, bistako adreiluzko hormarekin amaitu arte.
Azkenik, adreiluzko horma guztia garbitu behar dugu. Hainbat garbiketa-metodo eta produktu desinkrustatzaile daude, lana errazten digutenak.
Bistako adreiluzko plakak ere baditugu txapeoak egiteko. Adreilu trinko bat jarri ordez, bistako adreiluzko plakak jartzen ditugu, bakarrik apaingarria da, baina oso polita gera daiteke. Ala ere, arriskuak ere badakartza, ondo itsasten ez bada.
Ondorioz:
Azkenik, esan behar da gure irudimena eta sormenari bidea eman diezaiokegula bistako adreilua jartzerakoan. Jartzeko modu ugari ditugu eta igeltsero handien lan ederrak ikus daitezke hortik.
Mila esker eraikitzen ikasteagatik.
“Adreiluzko hiri bat bezala aurkitu nuen Erroma, eta marmolezko hiri bat bezala utzi nuen”.
Augusto, erromatar inperioko lehen enperadorea. C.
